امام علی علیه‌ السلام فرمودند:
أَلَا حُرٌّ یَدَعُ هَذِهِ اللُّمَاظَةَ لِأَهْلِهَا إِنَّهُ لَیْسَ لِأَنْفُسِکُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةَ فَلَا تَبِیعُوهَا إِلَّا بِهَا.

آیا آزاده ای نیست که این ته مانده غذا را از دهان دنیا برای اهلش رها کند؟! ارواح شما را جز بهشت جاودان بهایی نیست پس آن را جز به بهشت نفروشید.
نهج البلاغه: حکمت 448
شرح حدیث:
انسان اگر قدر و منزلت خود را بداند زمین گیر دنیای پست و بی ارزش نمی شود. بلکه تمام همت خویش بر آن می دارد تا جایگاه ابدی خود را تدارک ببیند و اگر بین اهل دنیا زیست می کند روحش وصل به عالم بالا است و بین مردم دنیاپرست احساس بیگانگی می کند.

امام علیه السلام گله می کند که آیا یک آزاده ای پیدا نمی شود که دنیا را به اهلش واگذارد و ثمن و قیمت وجودش را بهشت برین قرار دهد و آن را جز به بهشت نفروشد. البته آزادگانی که امام علیه السلام منظور نظرشان هست بسیار اندکند و معمولا مردم به چیزهای بی اهمیت و فضولات خود را مشغول کرده و از اصل مانده اند.

امام علیه السلام در بیانی دیگر فرموده اند:
مَنِ اشتَغَلَ بِغَیرِ المُهِمِّ ضَیَّعَ الاَهم مَن طَلَبَ العَقلَ المُتَعارفَ فَلیَعرِف صورَهَ الاُصُولِ و الفُضُولِ فَاِنَّ کَثیراً مِنَ النّاسِ یَطلُبُون الفُضُولَ وَ یَضعُونَ الاُصُولَ فَمَن اَحرَزَ الاَصلَ اکتَفی بِهِ عَنِ الفَضلِ(1)
هر کس به غیر مهم خود را مشغول بدارد آن را که در صدر قرار دارد و از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد ضایع کرده است. هر کس عقل متعارف را طلب می کند باید به صورت اصول و فضول آشنایی و شناخت پیدا کند ولی بیتشر مردم فضولات را طلب می کنند و مسائل اصلی و مهم را رها می نمایند در حالی که هر کس به اصل برسد از مسائل فرعی بی نیاز خواهد شد.

ورای عقل طوری دارد انسان
که بشناسد بدان اسرار پنهان
بسان آتش اندر سنگ و آهن
نهاده است ایزد اندر جان و در تن
چو برهم اوفتاد این سنگ و آهن
ز نورش هر دو عالم گشت روشن
تویی تو نسخه نقش الهی
بجو از خویش هر چیزی که خواهی

آنهایی که بهشت را ثمن وجود خویش قرار داده اند قبل از هر چیز دل های خویش را از دنیا و زخارف آن تخلیه کرده اند. و امام علیه السلام نیز فرمودند:
اَخرِجُوا مِنَ الدُّنیا قُلُوبِکُم قَبلَ اَن یَخرُجَ مِنها اَجسادُکُم(2)
دل های خود را از دنیا خارج کنید قبل از آنکه بدن هایتان از دنیا خارج شوند.

پی‌نوشت‌ها:
1- الحیاة، ج 1، ص 308
2- غرر الحکم، ترجمه انصاری، ص 132

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.